......................................................................... του λογοτεχνικού περιοδικού ΥΦΟΣ *

Η Φωτό Μου
Ξεφυλλίζοντας... με τον Πάνο Αϊβαλή



"O άνθρωπος πρέπει κάθε μέρα ν᾽ακούει ένα γλυκό τραγούδι, να διαβάζει ένα ωραίο ποίημα, να βλέπει μια ωραία εικόνα και, αν είναι δυνατόν, να διατυπώνει μερικές ιδέες. Αλλιώτικα χάνει το αίσθημα του καλού και την τάση προς αυτό...". Γκαίτε.

ΥΦΟΣ

ΥΦΟΣ
.................................................................Η ΣΕΛΙΔΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΥΦΟΣ πατήστε πάνω στο εικονίδιο

Δευτέρα 28 Δεκεμβρίου 2009

Το Μεγάλο Βραβείο στον Νάνο Βαλαωρίτη


Ο Νάνος Βαλαωρίτης, από τους μεγαλύτερους εν ζωή σύγχρονους ποιητές με διεθνή αναγνώριση, μία από τις πιο αυθεντικές και πρωτότυπες φωνές της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά κι ένας ασυμβίβαστος άνθρωπος, τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.
Αυτή η βράβευση-αναγνώριση, αν και με καθυστέρηση, ήταν μια οφειλή της πολιτείας στον 88χρονο σήμερα ποιητή της αυτόματης γραφής, που σε όλη την πορεία του ακολουθεί έναν διαχρονικό υπερρεαλισμό.

Ο δισέγγονος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη είναι μια πολύπλευρη και πολυσχιδής προσωπικότητα. Η ποίηση, ο κριτικός στοχασμός, η αφηγηματική πεζογραφία και θεατρική γραφή, στα ελληνικά, στα αγγλικά και στα γαλλικά, αποτελούν τις βασικές κατευθύνσεις στις οποίες εκτυλίσσεται η πνευματική του δραστηριότητα. Μέσα σ' αυτήν και η ζωγραφική...
Γεννημένος στη Λοζάνη της Ελβετίας, από το 1939, οπότε εμφανίζεται στον χώρο της ποίησης, μέχρι σήμερα βρίσκεται σε πνευματική εγρήγορση, με ένα πλούσιο ποιητικό, πεζογραφικό, δοκιμιακό και μεταφραστικό έργο. Γράφει ασταμάτητα και ενδιαφέρεται για τα κοινά - τα τελευταία χρόνια εντάχθηκε στους Οικολόγους Πράσινους. Η γνωριμία του στο Παρίσι με τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές, αλλά και με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, υπήρξε καθοριστική. Στην περίοδο της Χούντας αυτοεξορίστηκε στην Αμερική, όπου δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και γραφή στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο (1968-1996).

Τιμήθηκε με πολλά βραβεία στο εξωτερικό και στην Ελλάδα - τρία Κρατικά Βραβεία (το πρώτο το αρνήθηκε). Το 1976 αρνήθηκε την πρόταση να γίνει αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Ποιοι είναι οι νικητές των υπόλοιπων Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, τα οποία αποφασίστηκαν από την αρμόδια κριτική επιτροπή, την Τρίτη το βράδυ, μαζί με την τελική σορτ λιστ: Το Βραβείο Μυθιστορήματος, ο Γιάννης Ατζακάς, για το εξαιρετικό αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του «Θολός βυθός» (Αγρα), με το οποίο αναπλάθει και αναστοχάζεται τις εμπειρίες του ως παιδιού του εμφυλίου στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης.

Το Βραβείο Ποίησης, ο Λευτέρης Πούλιος, από την ποιητική γενιά του 70, για τη συλλογή του «Τελευταία πράξη» (Κέδρος). Το Βραβείο Διηγήματος, εξ ημισείας ο Αργύρης Χιόνης («Οριζόντιο ύψος», Κίχλη) και ο Τόλης Νικηφόρου («Ο δρόμος για την Ουρανούπολη», Νεφέλη).

Το Βραβείο Δοκιμίου, ο Χρήστος Ρουμελιωτάκης για τις «Ασκήσεις αυτογνωσίας» (Τυπωθήτω, Γκούντεμπεργκ). Το Βραβείο Μαρτυρίας-Χρονικού, η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου για το «Υπόθεση Γκράνιν: η λογοτεχνική κριτική στο εδώλιο. Η δίκη της «Επιθεώρησης Τέχνης» το 1959 και η απολογία του Κώστα Κουλουφάκου» (Καστανιώτης).

Τέλος, το Βραβείο Λογοτεχνικού Περιοδικού απονέμεται σε δύο περιοδικά της επαρχίας, τον «Πόρφυρα» (Κέρκυρα) και το «Εντευκτήριο» (Θεσσαλονίκη).



*εφημ. "ΕΘΝΟΣ" στις 26.12.09

Κυριακή 22 Νοεμβρίου 2009

Ολος ο Σαββόπουλος σε δύο τριπλές κασετίνες





Αρχίζει  η νέα μεγάλη προσφορά του «Βήματος της Κυριακής»,
 με 60 τραγούδια και ένα DVD του κορυφαίου τραγουδοποιού



Την πληρέστερη των τελευταίων ετών παρουσίαση του έργου του Διονύση Σαββόπουλου αποτελεί η νέα πολιτιστική προσφορά του «Βήματος της Κυριακής», που αρχίζει αύριο και θα ολοκληρωθεί σε έξι Κυριακές. Υπό τον γενικό τίτλο «Διονύσης Σαββόπουλος. Μας βαράνε ντέφια. Ηχογραφήσεις 1965-2007» παρουσιάζονται σε δύο τριπλές κασετίνες περίπου 60 τραγούδια του σπουδαίου δημιουργού, μαζί με τους στίχους τους, καθώς και ένα DVD. Αύριο στους αναγνώστες του «Βήματος» θα διανεμηθούν η πρώτη τριπλή κασετίνα και το πρώτο CD, με τίτλο «Οι παλιοί μας φίλοι» (Ηχογραφήσεις ΄65-΄69), ενώ θα ακολουθήσουν τα CD «Λευκό μου σεντονάκι, λάμπα μου τρελή» (Ηχογραφήσεις ΄70-΄76) και «Επαρχιώτης στην Ομόνοια» (Ηχογραφήσεις ΄77-΄83). Η δεύτερη τριπλή κασετίνα περιλαμβάνει τα CD «Κάτι μ΄ αρρωσταίνει σ΄ αυτή την πολιτεία» (Ηχογραφήσεις ΄67-΄06) και «Πιστεύω σε ένα μονοπάτι» (Μια βραδιά, 12.11.2006, στο Γκάζι) καθώς και το DVD «Ο Πυρήνας».

Ουσιαστικά η συλλογή των τραγουδιών του Διονύση Σαββόπουλου χωρίζεται σε τρεις περιόδους, καθεμία από τις οποίες καλύπτεται από το αντίστοιχο CD και τραγούδια όπως «Συννεφούλα», «Αγγελος εξάγγελος», «Ας κρατήσουν οι χοροί» κ.ά. Στην προσφορά περιλαμβάνεται ακόμη ένα CD με σπάνιες ηχογραφήσεις που καλύπτουν μια ολόκληρη 40ετία, καθώς και ένα πέμπτο με τραγούδια από τον «Πυρήνα». Οσον αναφορά το DVD, πρόκειται για τη μαγνητοσκόπηση μιας παράστασης του Διονύση Σαββόπουλου μαζί με τον Σταύρο Λάντσια και τον Γιώτη Κιουρτσόγλου στο Gazarte το 2006, η οποία είχε ως κορμό λιγότερο γνωστά τραγούδια του.

Κατά τη χθεσινή παρουσίαση της προσφοράς, ο εκ των διευθυντών σύνταξης του «Βήματος της Κυριακής» κ. Ι. Κ. Πρετεντέρης σημείωσε ότι πρόκειται για «μια εκτενέστατη διαδρομή στο έργο του Διονύση Σαββόπουλου, αν και είναι δύσκολο να κλείσεις μια διαδρομή 40 και πλέον ετών σε πέντε CD και ένα DVD». Ο κ. Πρετεντέρης αναφέρθηκε επίσης στο παρελθόν όταν, ως έφηβος, παρακολουθούσε τον τραγουδοποιό στις εμφανίσεις του στο Κύτταρο: «Μετά το τέλος των συναυλιών όλη η παρέα προσπαθούσε να ανακαλύψει τι κρυβόταν πίσω από τους στίχους του Διονύση. Ποιος ήταν ο “Αγγελος εξάγγελος”, για παράδειγμα. Ημασταν οι αποκρυφιστές του Σαββόπουλου». Θύμισε επίσης τη ρήση του Γιάννη Ρίτσου, σύμφωνα με την οποία «ο Σαββόπουλος θα ήταν ο καλύτερος ποιητής αν δεν ήταν ο καλύτερος μουσικός». Από τη δική του πλευρά, ο Διονύσης Σαββόπουλος σημείωσε ότι ο τίτλος της συλλογής («Βαράνε ντέφια») ήταν δική του επινόηση, ενώ υπογράμμισε ότι ο εικαστικός σχεδιασμός της είναι πρωτότυπος και ευχαρίστησε ιδιαιτέρως τον υπεύθυνο του σχεδιασμού κ. Ι. Καρλόπουλο επειδή τον έκανε να μοιάζει με τον... Φου Μαν Τσου. « Ενα παιδικό όνειρό μου έγινε πραγματικότητα » σημείωσε ο ίδιος χαριτολογώντας, ενώ στη συνέχεια η κουβέντα πήγε στα χρόνια της δικτατορίας- άλλωστε τα δύο πρώτα CD περιλαμβάνουν τραγούδια εκείνης της περιόδου. Σημείωσε λοιπόν ο τραγουδοποιός ότι, κατά τη φυλάκισή του στα κρατητήρια, ένα μπερντάχι ξύλο ισοδυναμούσε με ένα τραγούδι: «Ολόκληρο long play έφτιαξα εγώ και η Ασφάλεια ».


Τέλος, ο κ. Λ. Λιάβας, εθνομουσικολόγος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην ομιλία του υπογράμμισε ότι ο Διονύσης Σαββόπουλος με το έργο του ανακεφαλαιώνει αισθήματα και προφητεύει μελλούμενα, στην αφετηρία μιας νέας εποχής, και σημείωσε ότι «διακατέχεται από την εορταστική μελαγχολία του Φελίνι. Στα θεάματα και στις συναυλίες του δίνει πάντοτε μια έντονη θεατρική διάσταση, τις ιστορίες του τις αφηγείται με το ήθος παλιού παραμυθά ή καραγκιοζοπαίκτη, με θέσεις, αντιθέσεις, εναλλαγές, κορυφώσεις, ισορροπίες λόγου, μουσικής και χορού. Είναι σύνθετος αλλά όχι επιτηδευμένος, δύσκολος αλλά όχι δυσνόητος, εσωτερικός αλλά όχι νάρκισσος, δραματικός αλλά όχι μελό, φοβισμένος αλλά όχι φοβικός, μελαγχολικός αλλά όχι καταθλιπτικός. Διατηρεί το προνόμιο να λειτουργεί σαν συμμαθητής αλλά και σαν δάσκαλος, σαν φίλος κολλητός και αδελφός, αλλά και σαν πρόγονος σεβάσμιος».

Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2009 εφημ. "ΤΟ ΒΗΜΑ"

Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2009

Η συμβολή του LeviStrauss δεν περιορίστηκε στον χώρο της ανθρωπολογίας



  ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ  


Το απρόβλεπτο και το προβλεπτό


του ΝΙΚΟΥ ΜΟΥΖΕΛΗ *



Η συμβολή του LeviStrauss δεν περιορίστηκε στον χώρο της ανθρωπολογίας.
Η στρουκτουραλιστική μεθοδολογία του επηρέασε μια σειρά από πειθαρχίεςαπό την ψυχανάλυση και την κοινωνιολογία μέχρι τη λογοτεχνία και τον αλτουσεριανό μαρξισμό. Για τον διάσημο γάλλο διανοητή κάθε κοινωνικός θεσμός, όπως η γλώσσα, η οικογένεια, η μαγειρική κτλ., διέπεται από έναν κρυφό κώδικα. Ο κώδικας είναι «κρυφός» με την έννοια πως ακολουθούμε τους επί μέρους κανόνες του χωρίς να έχουμε θεωρητική γνώση αυτών των κανόνων.
Αν πάρουμε τη γλώσσα σαν παράδειγμα, μπορούμε να τη μιλάμε χωρίς να ξέρουμε ή έχοντας ξεχάσει τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες που αποστηθίσαμε στο σχολείο.
Κατά τον Levi-Strauss όλοι οι θεσμοί λειτουργούν όπως η γλώσσα. Λειτουργούν στη βάση κρυφών κωδίκων που η στρουκτουραλιστική μέθοδος προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει, να φέρει στην επιφάνεια. Η στρουκτουραλιστική προσέγγιση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στη συγχρονική, στατική ανάλυση πολιτισμικών κυρίως προϊόντων/φαινομένων, όπως τα παραμύθια, οι μύθοι, η λογοτεχνία, η μουσική κτλ.
Σήμερα στις κοινωνικές επιστήμες δεν είναι πια ο στρουκτουραλισμός αλλά ο μεταστρουκτουραλισμός που είναι της μόδας. Ο τελευταίος θεωρεί ότι ο κοινωνικός κόσμος δεν λειτουργεί σαν ένα καλοκουρδισμένο ρολόι. Το κοινωνικό είναι χαώδες, ρευστό, απρόβλεπτο, τυχαίο. Οι κρυφοί κώδικες υπάρχουν κυρίως στη φαντασία των στρουκτουραλιστών. Δεν συμφωνώ με αυτή την άποψη. Στον χώρο του κοινωνικού υπάρχει το χαώδες αλλά υπάρχει και το δομημένο, υπάρχει το απρόβλεπτο αλλά υπάρχει και το προβλεπτό, υπάρχει το απροσδιόριστο αλλά και το προσδιορισμένο. Βέβαια, ο στρουκτουραλισμός δεν είναι το μαγικό κλειδί που ανοίγει όλες τις πόρτες. Ανοίγει όμως ορισμένες από αυτές.

* Ο κ.Νίκος Μουζέλης είναι ομότιμος καθηγητής Κοινωνιολογίας στη London School of Εconomics.

** από την εφημ. "ΤΟ ΒΗΜΑ"  - Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2009

Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2009

Τα ανοιχτά μέτωπα του πολιτισμού

Ολοι οι σημαντικοί πολιτιστικοί τομείς της χώρας ασφυκτιούν από την έλλειψη όχι μόνο χρημάτων αλλά και ουσιαστικού ενδιαφέροντος εκ μέρους της κυβέρνησης. «Το Βήμα» καταγράφει το μεγάλο χάος του πολιτισμού στις χαρακτηριστικότερες εκφάνσεις του

Τα μουσεία της χώρας υπολειτουργούν, η επισκεψιμότητά τους έχει μειωθεί, πολλά μνημεία μένουν αφύλακτα και άλλοι τόσοι αρχαιολογικοί χώροι χωρίς περίφραξη. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία έχει το χάλι της, ενώ σημαντικά έργα καθυστερούν επώδυνα, όπως η αναστήλωση του ναού του Επικούριου Απόλλωνα. Και αυτά είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που πηγάζουν από το υπουργείο Πολιτισμού τα τελευταία χρόνια. Ταυτόχρονα πάσχουν και οι υπόλοιποι τομείς της τέχνης: τα θέατρα αντιμετωπίζουν τρομερά λειτουργικά προβλήματα καθώς η καταβολή της επιχορήγησης έχει καθυστερήσει τρομακτικά, ενώ το ίδιο το Εθνικό Κέντρο Θεάτρου και Χορού, το οποίο θεσπίστηκε προ διετίας για να βάλει τάξη και να χαράξει εθνική θεατρική πολιτική, δεν έχει καταφέρει να αποδείξει τους λόγους ύπαρξής του. Κρίση και στη Λυρική, αντεγκλήσεις ανάμεσα στη διοίκηση και στα σωματεία εργαζομένων, ενώ η παραίτηση του κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου από τη θέση του προέδρου έχει επιτείνει το άσχημο κλίμα και την αγωνία.
 Στον τομέα του κινηματογράφου, η ίδια δυσάρεστη κατάσταση, γκρίνια και τσακωμοί, ενώ το περίφημο νομοσχέδιο για την οικονομική ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής βρίσκεται ακόμη στα σκαριά. Σαφώς ο οικονομικός παράγοντας παίζει μεγάλο ρόλο και σε εποχές ισχνών αγελάδων οι κυβερνήσεις έχουν άλλες προτεραιότητες. Μήπως όμως εκτός από χρήματα χρειάζεται και λίγο ενδιαφέρον;

*από την εφημ."ΤΟ ΒΗΜΑ"

Τετάρτη 19 Αυγούστου 2009

«Έφυγε» η ποιήτρια και μεταφράστρια Λίνα Κάσδαγλη





Σε ηλικία 88 ετών έφυγε από τη ζωή χθες η ποιήτρια-μεταφράστρια Λίνα Κάσδαγλη.
Η Λίνα Κάσδαγλη γεννήθηκε στην Κόρινθο το 1921 από γονείς εκπαιδευτικούς.

Φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Γαλλικό Ινστιτούτο, ενώ έμαθε και την αγγλική γλώσσα σε επίπεδο διδασκαλίας. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη μετάφραση και με την επιμέλεια βιβλίων.

Με τη λογοτεχνία πρωτοασχολήθηκε στο πλαίσιο της "Διάπλασης των Παίδων" (με το ψευδώνυμο "Ροζελάντια"), στις δραστηριότητες της οποίας συμμετείχε από νωρίς.

Το 1943 πρωτοεμφανίζεται με τη δημοσίευση ενός ποιήματος του Ch. Peguy στη "Νέα Εστία", όπου δημοσίευσε ένα χρόνο αργότερα και πρωτότυπους στίχους της. Το 1952 κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή της, με τίτλο "Ηλιοτρόπια".

Εκτός από τη "Νέα Εστία", συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Παλμός", "Ο Στάχυς" και "Εποχές", Τα "Νέα Ελληνικά. Έργα" της μεταφράστηκαν στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα ιταλικά και τα βουλγαρικά.

Ήταν επί πολλά χρόνια υπεύθυνη του περιοδικού του Σώματος Ελληνίδων Οδηγών ("Η Οδηγός"), όπου υπέγραφε την πολύ επιτυχημένη στήλη επικοινωνίας με τις νεαρές αναγνώστριες με την υπογραφή "Θεία Νεραντζούλα".

Έλαβε επίσης μέρος σε επιτροπές για τη σύνταξη σχολικών βιβλίων (υπουργείο Παιδείας, Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη).

Η Λίνα Κάσδαγλη, εκδήλωσε την αντίθεσή της στη χούντα υπογράφοντας το κείμενο διαμαρτυρίας δεκαοκτώ συγγραφέων, τον Απρίλιο του 1969, μαζί με τους Μιχαέλα Αβέρωφ, Αλέξανδρο Αργυρίου, Θανάση Βαλτινό, Γιώργο Γεραλή, Ιάσονα Δεπούντη, Λιλή Ιακωβίδη, Παντελή Καλιότσο, Νίκο Κάσδαγλη, Φώντα Κονδύλη, Αλάξανδρο Κοτζιά, Μένη Κουμανταρέα, Κωστούλα Μητροπούλου, Ρόδη Ρούφο, Κώστα Ταχτσή, Καίη Τσιτσέλη και Θ.Δ. Φραγκόπουλο, καθώς και με τη συμμετοχή της στη συλλογική έκδοση "Δεκαοκτώ κείμενα" (1970) που επακολούθησε.

Πρόκειται για το πρώτο αντιστασιακό βιβλίο, που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 1970. Κείμενά του μεταφράστηκαν αμέσως σε άλλες γλώσσες και δημοσιεύθηκαν στον ξένο Τύπο, ενώ κυκλοφόρησε αγγλική έκδοση ολόκληρου του τόμου δύο χρόνια αργότερα.

Η Λίνα Κάσδαγλη, ήταν παντρεμένη με τον συγγραφέα Εμμ. Χ. Κάσδαγλη με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά.

Η κηδεία της θα γίνει την Πέμπτη 20 Αυγούστου, στις 3 μ.μ., από το Β' Νεκροταφείο Αθηνών.


(Πληροφορίες ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Σάββατο 15 Αυγούστου 2009

Ο Λευτέρης Πούλιος είναι μια ιδιαίτερα χαρακτηριστική και άκρως ενδιαφέρουσα ποιητική παρουσία της Γενιάς του 1970.


Στο μετρό
ονειροπολώ
κι ανασαίνω βαριά
απ’ το κάπνισμα.

Για μια στιγμή ζαλίζομαι
και πέφτουν πάνω μου πολλά φώτα.
Θλίβομαι νιώθοντας
την ανέλπιδη τέχνη
του ποιητή.

Πόσο απλός ο κόσμος,
αυτό το μεγάλο τίποτα,
και πόσο δυστυχία
και βάσανα
σε ραγισμένες καρδιές
και ψυχές πεθαμένες.

Από το www.poticanet.com


Απόμακρος από την ποιητική τύρβη

Λευτέρης Πούλιος
"Η Κρυφή Συλλογή"
εικόνες: Χρόνης Μπότσογλου
εκδόσεις Κέδρος,
σ. 89, 9,50 ευρώ

Ο Λευτέρης Πούλιος είναι μια ιδιαίτερα χαρακτηριστική και άκρως ενδιαφέρουσα ποιητική παρουσία της Γενιάς του 1970. Της Γενιάς της αμφισβήτησης, όπως την έχουν ιστορικά αποκαλέσει. Από τη στιγμή της εμφάνισής του στα λογοτεχνικά γράμματα το 1969 -αρχές της δικτατορίας της 21ης Απριλίου- με τη συλλογή του «Ποίηση 1» έως την τελευταία του, με τίτλο «Η Κρυφή Συλλογή» από τις εκδόσεις Κέδρος, δεν παύει να μας εκπλήσσει, να μας εντυπωσιάζει, να μας χαροποιεί, παρά το βαθύ αίσθημα ναυτίας που προκαλούν η ανάγνωση του ποιητικού του έργου, ο φοβικός και διακριτικά λυγμικός λόγος του, η εριστική και νηπτική γραφή του. Ο ίδιος δεν υπήρξε καριερίστας ποιητής, κρατήθηκε μακριά, αλλά όχι απόμακρα από την ποιητική τύρβη. Εχει εκδώσει μέχρι σήμερα δώδεκα ποιητικές συλλογές που δεν πέρασαν απαρατήρητες, τόσο από το μικρό αναγνωστικό ποιητικό κοινό όσο και από τους κριτικούς. Μας υποβάλλει η διαπλαστική λεκτικοποίηση του ενοραματικού κόσμου που με ενάργεια αποτυπώνει. Μας έλκει η ισόθερμη εφιαλτική ατμόσφαιρα των ποιητικών του συνθέσεων.
Μας πλημμυρίζουν ελπιδοφόρα αίσθηση οι αγαπητικοί δίαυλοι κοινωνικής αισιοδοξίας, όποτε τους συναντάμε στο έργο του. Η φωνή του, συνήθως πένθιμη, αν και θρυμματισμένη, είναι αδρή, ρωμαλέα, εξαντλητική όσον αφορά την κοινωνική παθογένεια και τις επιμέρους στα άτομα ξεχωριστά επιδράσεις της. Το ύφος, πάντα μάλλον στρατευμένο προς την καθολική άρνηση, εκρηκτικό και σπινθηροβόλο, απελπισμένο αλλά και ευσπλαχνικό, σηματοδοτεί μια πορεία σταθερής αυθεντικότητας. Συνταράσσει η άσπιλη γοητεία του υπαρξιακού του σπαραγμού.
Η φωτοσκιασμένη θεουργική του γλώσσα που εικονογραφεί με καθαρότητα την ταραγμένη ιδιοσυγκρασία του. Θέλγει η λειτουργικά προσοδοφόρα δημουργική του δυσαρμονία που ανακαλύπτουμε στο ποιητικό νόημα των στίχων του. Προκαλούν οι βιωματικοί, λεκτικοί του κώδικες που υιοθετεί για να αποδώσει το ψυχικό του αδιέξοδο. Η ερεθιστική, αν και σκόρπια πολυμορφία των εικονοποιητικών του προτάσεων (παραπέμπουν άμεσα στην αμερικανική γενιά των Μπιτ). Ξαφνιάζει, αλλά δεν ξενίζει η αναμενόμενη ένθεση ποιητικών «ρήσεων» για το τετελεσμένο και απερίγραπτα αναπότρεπτο της ανθρώπινης μοίρας.
Ο Πούλιος εκφράζει μια ποιητική ακοσμία, η οποία προέρχεται από την ανθρωπολογική που τον περιστοιχίζει και του προκαλεί ένα αβάσταχτο αίσθημα ασφυξίας και αφόρητης μοναξιάς. Μια ακοσμία που το ειδικό βάρος των λέξεων και οι νοηματικές μεταφορές που την ιχνηλατούν δεν την κατηγοριοποιούν κοινωνικά. Δεν την ταξινομούν ιδιελογικά. Δεν την προβάλλουν αισθητικά. Αλλά κραυγάζουν σπαρακτικά με τον στεγνό λυρισμό τους, την αδιόρατη μουσικότητά τους το τέλος της Κοσμικής συμμετρίας. Τον σταδιακό απανθρωπισμό ενός καταρρέοντος Πολιτισμού. Το αγωνιώδες ψυχομαχητό ενός Κόσμου που ξέμαθε ή δεν γνωρίζει πλέον πώς να πεθάνει. Την οριστική, μάλλον, ασυμβατότητα συνύπαρξης μεταξύ του ανθρώπινου όντος και του περιβάλλοντος. Που εδώ και αρκετές δεκαετίες αργά και ανοδικά έχει αρχίσει η συνύπαρξη αυτή να κακοφορμίζει. Αφού χάθηκε αυτή η πρωταρχική συναλληλία.

Τα τραχύ ποιητικό έργο του Πούλιου έχει μια εσωτερική σπονδυλωτή οργανική συνέχεια που πυκνώνεται γύρω από έναν θρησκευτικό μηδενισμό. Αυτή την ανθρωπολογική παθογένεια μνημειώνει και στη νέα του ποιητική συλλογή. Ενός Κόσμου που είναι «αυθάδης» είναι «ανέκφραστος», είναι «διαλυμένος», είτε σποραδικά «καλός» είτε, τέλος, «παρωχημένος» και «κουρασμένος», ιχνογραφείται με τραγικό τρόπο για να εκθεωθεί σε μια ιερή πραγματικότητα του μηδενός. Μια γυμνή πραγματικότητα απομυθοποιημένη και εφιαλτική χωρίς σωστικά ψεύδη. Χωρίς τα κατά συνθήκη ψεύδη της που της αξονοποιούσαν τους στόχους της, την παράδοσή της, τον κοινωνικό της λειτουργισμό. Αποτροπιαστική, άμορφη, άγρια αποκρουστική, είναι η όψη της, όπως η σκοτεινή όραση του μυαλού του την αντιλαμβάνεται. Μια προβληματική για τον κόσμο συνειδητή, ειλικρινής, άμεση. Που οδηγεί προς μια αφηγηματική ροπή υπαρξιακών αποχρώσεων προς την απόγνωση. Που αποφέρει λεκτικά ποιητικά παραθέματα συνήθως, παρά μια ενιαία συμπαγή θεματογραφική εικονογραφία, αν τον μελετάω σωστά.

«Η κρυφή Συλλογή», με τα τριάντα ένα (να είναι άραγε τυχαίος ο αριθμός τους;) μικρά ποιητικά της κομψοτεχνήματα, που συμπληρώνεται το ειδικό τους βάρος από τη σκοτεινή και μουντή εικονογράφηση από τον Χρόνη Μπότσογλου - ανακαλεί έντονα στη μνήμη το έργο του Φράνσις Μπέικον- είναι το τελευταίο Crescendo της ποιητικής του αυτοπαρουσίασης. Εντονα «επισημασμένη» από τις κυματώδεις τρικυμίες του μυαλού τού ποιητικού υποκειμένου.

Εκφραστικά αρμονική, χωρίς εξανθηματικές λεκτικές κορόνες λύτρωσης, χωρίς νοηματικούς αποπροσανατολισμούς από τον κυρίαρχο στόχο του, δίχως ρομαντικές βινιέτες εξιλέωσης του ποιητικού συναισθήματος. Με ευανάγνωστους υπαρξιακούς τόνους και επιτονισμούς. Καθώς «Αιχμηρές σκέψεις τρυπούν το μυαλό μου. / Στην ανυπαρξία και στη λήθη φεύγει η ζωή και χάνεται καθώς ρέει αιώνια». Η αφυπνιστική αφήγηση γίνεται συνήθως σε πρώτο πρόσωπο, όπως αρμόζει σε κάθε προσωπική εξομολογητική φωνή, στα μικρής φόρμας ποιήματα της συλλογής. Και υαλογραφεί πρωτίστως τη φθορά και την παγίδευση του εσωτερικού του κόσμου. Καθώς «κάνοντας έρωτα στον εαυτό του/ ρουφήχτηκε απ' το μυαλό του/ και τώρα τρελός/ ψάχνει για μια διέξοδο». Αλλά και οι άλλοι γύρω του, άνθρωποι ποταποί, μικρόψυχοι, χαοτικοί, ναυαγισμένες μεταφυσικά υπάρξεις, από όλο το οικονομικό φάσμα της κοινωνίας, «επισκευάζονται καθημερινά στα συνεργεία της αθλιότητας».

Η φωνή του Λευτέρη Πούλιου μού φέρνει στο νου τη ρήση του Ελύτη: «Αν είναι να πεθάνεις πέθανε, αλλά κοίταξε να γίνεις ο πρώτος πετεινός μέσα στον Αδη». Ο ποιητής, δέσμιος των αδιεξόδων του, που στην πραγματικότητα είναι οντολογικά αδιέξοδα κάθε ευαίσθητου και συνειδητού ανθρώπου, βυθίζεται στον γνόφο του μυαλού του, αγωνιζόμενος με το μεθυστικό πανηγύρι των ποιητικών λέξεων να ψαύσει τη δική του αλήθεια, να βρει τους τρόπους που θα λυτρωθεί από το βάρος της φθοράς των πάντων γύρω του. Θρηνώντας για τη μυστηριακή, αλλά βεβηλωμένη ομορφιά της ζωής.

Μόνος και έρημος, τσακισμένος από τις ενοχικές επιθυμίες του Κόσμου, που αντανακλώνται καταλυτικά στις ανεξερεύνητες σπηλιές του μυαλού του, σκυφτός και δεητικός μέσα στον ιερό χώρο της προσωπικής του Πάτμου, στέκει συντροφιά με τους αμαρτωλούς αγίους του, να αναμένει το κάλεσμα της «Μαύρης Αράχνης στο υπερπέραν», όπως όλοι μας.

* Από τον Γιώργο Μπαλούρδο - εφημ. "Ε" Βιβλιοθήκη, Πέμπτη 13 Αυγούστου 2009


Κυριακή 26 Απριλίου 2009

Ο Γιώργος Σαραντάρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, το γένος Σωτηρίου, με καταγωγή από το Λεωνίδι της Κυνουρίας



ΨΥΧΗ

Συνείδηση φανέρωμα συγκίνησης
Περιπαίζεις την ύπαρξη
Οι αγάπες του χρόνου
Συχνάζουν τα τοπία σου
Τρέμεις στα φύλλα του είναι
Γεμίζεις το σύμπαν
Δεν ξέρεις φυγή
Ποθείς ταξίδια
Στις πλάτες σου φτερουγίζει ο κόσμος
Φως σε λούζει ο ήλιος



Γιώργος Σαραντάρης
(1908-1941)

Ο Γιώργος Σαραντάρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, γιος του Δημήτρη Σαραντάρη και της Μαλθίντας το γένος Σωτηρίου, καταγόμενων από το Λεωνίδι της Κυνουρίας. Από το 1912 ως το 1931 έζησε στην Ιταλία, όπου εγκαταστάθηκε η οικογένειά του. Από νεανική ηλικία στράφηκε στη λογοτεχνία και τη μελέτη της φιλοσοφίας, ενώ παράλληλα ασχολήθηκε με τις ξένες γλώσσες. Σπούδασε νομικά στα πανεπιστήμια της Μπολώνια και της Ματσεράτα, και πήρε διδακτορικό δίπλωμα. Στην Ιταλία έγραψε τους πρώτους στίχους του, στα ιταλικά και στα ελληνικά και δημοσίευσε ποιήματα στην ιταλική και γαλλική γλώσσα. Το 1931 επέστρεψε στην Ελλάδα και μπήκε στους λογοτεχνικούς κύκλους.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 στρατεύτηκε στην Αλβανία και αρρώστησε από κοιλιακό τύφο. Μεταφέρθηκε στην Αθήνα, όπου πέθανε το 1941. Την πρώτη του εμφάνιση στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας έκανε το 1933 μέσα απ' τις σελίδες του περιοδικού Νέα Ζωή με το διήγημα Μάρθας βίος, με το οποίο εισήγαγε στον ελληνικό χώρο το είδος του γαλλικού αντι - μυθιστορήματος (antiroman).
Τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε και την πρώτη του ποιητική συλλογή Οι Αγάπες του χρόνου. Ακολούθησαν τα Ουράνια (1934) και τα Αστέρια (1935) και πολλά ακόμη ποιήματα δημοσιευμένα στα περιοδικά Νέα Γράμματα, Νέα Εστία, Κύκλος, και Μακεδονικές Ημέρες (Θεσσαλονίκης). Τελευταία του ποιητική συλλογή ήταν η Στους φίλους μιας άλλης χαράς, δημοσιευμένη στις αρχές του 1940, που έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από το Μήτσο Παπανικολάου.
Ο Γιώργος Σαραντάρης υπήρξε ένας από τους πρώτους ανανεωτές έλληνες ποιητές του μεσοπολέμου και ένας από τους πρώτους εισηγητές του υπαρξισμού στη χώρα μας. Ο φιλοσοφικός του στοχασμός κινήθηκε στα πλαίσια της αναζήτησης του απολύτου ενάντια στη φθορά της ανθρώπινης υπόστασης, εκφρασμένης μέσω της κατάργησης της παραδοσιακής ποιητικής φόρμας και γλωσσικής έκφρασης. Επιδράσεις δέχτηκε μεταξύ άλλων δέχτηκε από τη σκέψη των Ουνγκαρέττι, Νίτσε, Κίρκεγκωρ, Ντοστογιέφσκι, Σεστώφ και Μπερντιάγιεφ. Ασχολήθηκε επίσης με το φιλοσοφικό δοκίμιο και τις ποιητικές μεταφράσεις.
Περισσότερα στοιχεία για τον ποιητή Γιώργο Σαραντάρη βλ. Κόρφης Τάσος, «Σαραντάρης Γιώργος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 12. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Μαρινάκης Γιώργος Γ., «Εισαγωγή», Γιώργος Σαραντάρης · Ποιήματα Α΄ - Δ΄ · Παρουσίαση, Εισαγωγή, Επιμέλεια, Σχόλια & Σημειώσεις Γιώργος Γ. Μαρινάκης, σ.ιγ'-ξδ'. Αθήνα, Gutenberg, 1987 και Ζήρας Αλεξ., «Σαραντάρης Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.

(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Παρασκευή 24 Απριλίου 2009

Περί ποίησης...



Pablo Neruda «Αργοπεθαίνει...»

Αργοπεθαίνει
όποιος γίνεται σκλάβος της συνήθειας, επαναλαμβάνοντας κάθε μέρα τις ίδιες διαδρομές,
όποιος δεν αλλάζει περπατησιά,
όποιος δε διακινδυνεύει και δεν αλλάζει χρώμα στα ρούχα του,
όποιος δε μιλεί σε όποιον δε γνωρίζει.

Αργοπεθαίνει
όποιος αποφεύγει ένα πάθος,
όποιος προτιμά το μαύρο για το άσπρο και τα διαλυτικά σημεία στο "ι" αντί ενός συνόλου συγκινήσεων που κάνουν να λάμπουν τα μάτια, που μετατρέπουν ένα χασμουρητό σε ένα χαμόγελο, που κάνουν την καρδιά να κτυπά στο λάθος και στα συναισθήματα.

Αργοπεθαίνει
όποιος δεν αναποδογυρίζει το τραπέζι,
όποιος δεν είναι ευτυχισμένος στη δουλειά του,
όποιος δε διακινδυνεύει τη βεβαιότητα για την αβεβαιότητα για να κυνηγήσει ένα όνειρο,
όποιος δεν επιτρέπει στον εαυτό του τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του να αποφύγει τις εχέφρονες συμβουλές.

Αργοπεθαίνει
όποιος δεν ταξιδεύει,
όποιος δε διαβάζει,
όποιος δεν ακούει μουσική,
όποιος δε βρίσκει σαγήνη στον εαυτό του.

Αργοπεθαίνει
όποιος καταστρέφει τον έρωτά του,
όποιος δεν επιτρέπει να τον βοηθήσουν,
όποιος περνάει τις μέρες του παραπονούμενος για τη τύχη του ή για την ασταμάτητη βροχή.

Αργοπεθαίνει
όποιος εγκαταλείπει μια ιδέα του πριν την αρχίσει,
όποιος δε ρωτά για πράγματα που δε γνωρίζει.

* 21 Μαρτίου, Παγκόσμια ημέρα ποίησης


***


Τίτος Πατρίκιος,
Το πρόβλημα με τις αντωνυμίες


Λέμε εμείς κι εννοούμε εγώ
λέμε εσείς κι εννοούμε εγώ
λέμε αυτός κι εννοούμε πάλι εγώ.
Στην ουσία μόνο με το εγώ
μπορούμε να εννοήσουμε
κάποιον άλλο.

* 21 Μαρτίου, Παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού


***

Συμπληρώθηκαν 13 χρόνια από το θάνατο του Οδυσσέα Ελύτη.
Έλεγε για την ποίηση:

«Ποίηση για μένα είναι πόλεμος προς το χρόνο και τη φθορά. Κλεισμένος στα πενήντα τετραγωνικά μου, συνεχίζω αυτόν τον πόλεμο. Και άσχετα εντελώς αν βγαίνω νικητής ή όχι, σε μια τέτοιου είδους μάχη, ομολογώ βρίσκω την ύψιστη ικανοποίηση. Σε μια εποχή θριάμβου των ποσοτικών εκτιμήσεων, βλέπω την ποίηση σαν την μόνη ενδεδειγμένη να διαφυλάξει το ιερό και απαραβίαστο της ανθρώπινης προσωπικότητας».

(από συνέντευξή του, 19 Οκτωβρίου 1970)


* από 4ο Λύκειο Τρίπολης 2009

Τρίτη 21 Απριλίου 2009

Ομογενής προσπαθεί να εντοπίσει Αμερικανούς φιλέλληνες που στήριξαν το Γένος


Η Αστερόεσσα στο πλευρό των Ελλήνων αγωνιστών του 1821
Σάμιουελ Χάου, Τζορτζ Τζάρβις και Τζόναθαν Μίλλερ. Τρία ονόματα. Με μια πρώτη ματιά, ίσως να μη λένε και πολλά. Ωστόσο οι συγκεκριμένοι τρεις Αμερικανοί υπήρξαν ένθερμοι φιλέλληνες και προσέφεραν στον απελευθερωτικό αγώνα της Ελλάδας από τον Οθωμανικό ζυγό, το 1821.

Ο άνθρωπος που τους ανακάλυψε ονομάζεται Παναγιώτης Νικολόπουλος, Έλληνας ομογενής ο οποίος κατοικεί στην πόλη Αουρόρα της αμερικανικής πολιτείας Ιλινόις.
Ο Νικολόπουλος, πρόεδρος του “Συλλόγου Αμερικανών Φιλελλήνων 1810-1840” έχει βάλει σκοπό της ζωής του να ανακαλύψει και άλλους φιλέλληνες στις ΗΠΑ που στήριξαν το δοκιμαζόμενο ελληνικό Γένος κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο ίδιος ανακοίνωσε πρόσφατα πως το πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, σε συνεργασία με Αμερικανούς ιστορικούς μελετητές προγραμματίζουν για το Σεπτέμβριο του 2010, το πρώτο επιστημονικό συνέδριο με θέμα την προσφορά των Φιλελλήνων, στο Άργος, το Ναύπλιο και την Τρίπολη.
Όπως έκανε γνωστό ο ομογενής, η οικογένεια του Τζάρβις υποστηρίζει θερμά την προσπάθεια αναζήτησης Αμερικανών φιλελλήνων και δεσμεύθηκε, μετά τις 15 Νοεμβρίου, να παραχωρήσει αφιλοκερδώς έναν όροφο του κτηρίου της στην Ουάσιγκτον για να εγκατασταθούν τα γραφεία ενός Ιδρύματος, το οποίο θα διοικείται από 7μελές συμβούλιο και θα ασχολείται με τη χρηματοδότηση της έρευνας για την καταγραφή της προσφοράς των Αμερικανών Φιλελλήνων στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821.
Σημειώνεται πως ο «Σύλλογος Αμερικανών Φιλελλήνων 1810-1840» ηγήθηκε της προσπάθειας καθιέρωσης της 19ης Απριλίου -ημερομηνίας θανάτου του λόρδου Βύρωνα- ως Παγκόσμιας Ημέρας Φιλελληνισμού στην Ελλάδα και τη Διασπορά.
Η σχετική απόφαση υπογράφηκε από τον πρόεδρο της Ελληνικής Βουλής, Δημήτρη Σιούφα.

* Ηλεκτρονική Έκδοση enet.gr, 17:59 Τρίτη 21 Απριλίου 2009

Σάββατο 4 Απριλίου 2009

Κοινωνική άμυνα ή ποινική αντεπίθεση;

Του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥΣΗ

Αθελα ή μήπως από φόβο σε σκότωσα μικρή σαλαμάντρα
Μ. Μαρκαντωνάτου,
Σαν δέηση

Οι κουκουλοφόροι των εκ-ρήξεων δεν προσφέρουν τίποτε το θετικό στην πάσχουσα Δημοκρατία ή στην ανομική Κοινωνία. Στην κατάχρηση ελευθερίας που κάνουν δεν πρέπει όμως η πολιτεία ν' απαντάει με κατάχρηση (ποινική) εξουσίας. Αλλο η αποτροπή της βίας και η προστασία των εννόμων αγαθών των πολιτών και άλλο η εξόντωση και αχρήστευση (μέσω δυσανάλογων ποινών) των απείθαρχων οργισμένων νέων.
Καμία κοινωνική άμυνα και κανένα δικαιοπολιτικό παράδειγμα δεν μπορεί να δικαιολογήσει κάθειρξη δέκα ετών.
Και βέβαια πρέπει να τιμωρείται όποιος παραβιάζει τα όρια. Αυτό όμως το «τίμημα» -κυρίως όταν πρόκειται για νέους- πρέπει να 'χει διαπαιδαγωγικό χαρακτήρα. Οφείλουμε να προσπαθήσουμε να τους ξαναφέρουμε κοντά μας, να τους ξανακερδίσουμε και όχι να τους αφήσουμε να αυτοκαταστραφούν ή να τους στρατολογήσει το οργανωμένο έγκλημα.

ΥΓ. Από ποινές καλά πάμε. Από πρότυπα ζωής τι γίνεται;

*από την εφημ. "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία" 5.4.09
http://www.enet.gr/?i=news.el.ellada&id=27322

Πέμπτη 26 Μαρτίου 2009

Ψηφιοποιημένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου 2008

Αρχείο του Εθνικού Θεάτρου - Πρόσωπα

Πάνος Αϊβαλής Συντάκτης Δημοσιεύματος
"Ημερήσιος Κήρυξ" Λαρίσης, 16/01/1977
"Ο άλλος Αλέξανδρος" στην Νέα Σκηνή του Εθνικού ...

"Ο άλλος Αλέξανδρος" στην Νέα Σκηνή του Εθνικού Ημερήσιος Κήρυξ Λαρίσης, 08/02/1977


Η γειτονιά του Τσέχωφ (1976) "Η γειτονιά του Τσέχωφ" στη Νέα Σκηνή του Εθνικού

Ημερήσιος Κήρυξ Λαρίσης, 16/01/1977

Προσωρινά αποθηκευμένη - Παρόμοιες σελίδες


















Πάνω: Νικήτας Τσακίρογλου (Αλέξανδρος). Κάτω: Άννυ Πασπάτη (Αγλαΐα), Κώστας Γαλανάκης (Άντρας της Αγλαΐας), Ιάκωβος Ψαρράς (Πατέρας), Μαργαρίτα Λαμπρινού (Μητέρα), Γιώργος Τσιτσόπουλος (Φωκίων), Νόρα Κατσέλη (Δωροθέα), Δάνης Κατρανίδης (Αρχιεργάτης Φωκίων), Φάνης Χηνάς (Γρηγόρης).


Σάββατο 21 Μαρτίου 2009

Η Θράκη το Γ' πρόγραμμα... και η Νέα Μάκρη Αττικής...

*Γνωρίζω πως η Θράκη, αν και θεωρητικά πατρίδα του Ορφέα, υστερεί πολιτισμικά (συνεπώς και μουσικολογικά) από τη λοιπή Ελλάδα. Αυτό που δεν γνωρίζω είναι αν το παραπάνω δεδομένο δικαιολογεί την απαλοιφή του Δεύτερου και του Τρίτου προγράμματος από τα ραδιόφωνα της Αλεξανδρούπολης.
Σημειωτέον πως στην εξωτική μας περιοχή αναπληρώνουμε το πάθος μας για λίγες κλασικές νότες μέσω τουρκικών μικροκυμάτων, διακινδυνεύοντας να χαρακτηριστούμε ως εχθροί της πατρίδος σε πολλαπλά επίπεδα. Ασφαλώς, η κρίση και οι εθνικές δυσχέρειες προέχουν, αλλά και ο πολιτισμός έχει τη θέση του στη χώρα που -υποτίθεται- τον ανέθρεψε».
Ιωάννης Κοτσιανίδης
φιλόμουσος,

(αυτο)εξόριστος στη Θράκη
*από την εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 21/03/2009

** Οχι μόνο στη Θράκη δεν "πάει" το Τρίτο Πρόγραμμα αλλά ούτε στην Νέα Μάκρη της Αττικής, και χωρίς ίχνος υπερβολής. Εδώ τις Κυριακές ακούμε το αντίστοιχο πρόγραμμα της τουρκικής ραδιοφωνίας.
ΗΜΑΡΤΟΝ κύριοι της δημόσιας ελληνικής ραδιοφωνίας...
Κάνετε κάτι...
Το δικαιούμαστε γιατί πληρώνουμε κανονικά την εισφορά μας στην ΕΡΤ, αν το αρνηθούμε θα μας κόψει η ΔΕΗ το ρεύμα!!!
Πάνος Αϊβαλής
κάτοικος Νέας Μάκρης

Παρασκευή 20 Μαρτίου 2009

21 Μαρτίου Ημέρα Ποίησης

Όπως κάθε επέτειος έτσι κι αυτή της ποίησης ανάβει, έστω και λίγο ένα ελάχιστο φως πνευματικότητας. Ιδιαίτερα, στις μέρες μας που ολόκληρος ο κορμός της ποίησης μαζί με τους εργάτες της απουσιάζουν από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, οι έστω και λίγες εκδηλώσεις αξίζουν τον κόπο.
Φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα γιορταστεί στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς) με πρωτότυπο τρόπο: θα συμμετέχουν bloggers μαθητές, από το Λύκειο Καλλιθέας, που αγαπούν τον Ρίτσο και έχουν οπτικοποιήσει ποιήματά του.
Επίσης η Εταιρεία Συγγραφέων θα γιορτάσει το γεγονός με ομιλία. Σ’ αυτή συμμετέχουν ο Τίτος Πατρίκιος, η Αθηνά Παπαδάκη και ο Αλέξης Ζήρας.
Τίτλος της ομιλίας «Η Ποίηση σήμερα – Στόχοι και προοπτικές». Στη συνέχεια θ’ απαγγελθεί γυναικεία ποίηση. Όσο για το ραδιόφωνο οι σταθμοί «Κόσμος FM» και το «Κανάλι 1 του Πειραιά» θα αναμεταδίδουν ποίηση των μελών της Εταιρείας.
Στο εξωτερικό, στη Γαλλία, γιορτάστηκε η επέτειος ως «Άνοιξη των Ποιητών» με εκατοντάδες εκδηλώσεις στο Παρίσι από τις 2-15 Μαρτίου.
Το φετινό θέμα τιτλοφορείται «με γέλια», τολμηρή και πρωτότυπη ιδέα, μια και αυτή η μορφή του λόγου εκφράζει κάθε είδους συναίσθημα, από το τραγικό έως το κωμικό.

Τρίτη 17 Μαρτίου 2009

Απονεμήθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας



Ασφυκτικά γεμάτη η ιστορική- πλέον και ανακαινισμένη - αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», στην Πλατεία Καρύτση, υποδέχθηκε όπως και πριν από πενήντα χρόνια, στις απαρχές του θεσμού των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας, τους φετινούς τιμηθέντες από το υπουργείο Πολιτισμού.
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος πήρε το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, ενώ βραβεύθηκαν επίσης οι Γιώργος Λεονάρδος (Βραβείο Μυθιστορήματος), Ευγενία Φακίνου (Βραβείο Διηγήματος), Δήμητρα Χριστοδούλου (Βραβείο Ποίησης), Βαγγέλης Αθανασόπουλος (ΔοκίμιοΚριτική), Βασίλης Τζανακάρης (Χρονικό-Μαρτυρία).
Δόθηκε και Βραβείο Περιοδικού εξ ημισείας στα περιοδικά «Νέα Εστία» και «Λέξη». Απονεμήθηκαν επίσης τα Βραβεία Παιδικής Λογοτεχνίας, καθώς και τα Βραβεία Μετάφρασης.
«Θεωρώ δικαιολογημένη την ανησυχία αλλά δεν συμμερίζομαι την απαισιοδοξία κάποιων για το γεγονός ότι ο γραπτός λόγος δείχνει να χάνει έδαφος. Το πιθανότερο είναι ότι και πάλι, όπως συνέβη και στο παρελθόν με την εμφάνιση νέων μέσων ενημέρωσης, θα διαψευστούν οι Κασσάνδρες», είπε ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος υποσχέθηκε έναν «πιο αντιπροσωπευτικό και λιγότερο γραφειοκρατικό» θεσμό λογοτεχνικών βραβείων.
Έπειτα από εισήγηση της επιτροπής αξιολόγησης παιδικού βιβλίου, απένειμε και ειδικό βραβείο- που δεν είχε ανακοινωθείστον Δημήτρη Μανθόπουλο, καθώς υπήρχε κώλυμα βράβευσης επειδή ο εκδότης του δεν είχε προβεί στις αναγκαίες, τυπικές διαδικασίες.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στην εφημ. "ΤΑ ΝΕΑ" τηνν Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009

Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009

Η εκστρατεία της Μελίνας Μερκούρη για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στον τόπο τους, την Αθήνα...

Στη μνήμη της Μελίνας

Η Μελίνα Μερκούρη στη διάρκεια της ακάματης εκστρατείας της για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στον τόπο τους, την Αθήνα, είχε απευθύνει και αυτά τα λόγια στις Βρετανικές Αρχές: «…πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας…».
Αυτά σημαίνουν οι ελληνικοί θησαυροί που οι εργάτες του Λόρδου Έλγιν απέσπασαν βίαια από τον Παρθενώνα στα 1802, όταν η Ελλάδα βρισκόταν υπό τουρκική κατοχή. Η ιστορία της τελικής τοποθέτησης αυτών των μαρμάρων στο Βρετανικό μουσείο είναι μεγάλη και οδυνηρή. Και μια σύντομη αναφορά, όμως, αρκεί για να δείξει πως έφτασαν μέχρι εκεί.

Ο Λόρδος Έλγιν ήταν ο πρώτος Βρετανός πρέσβης στην οθωμανική αυτοκρατορία. Και υπήρξε κάτι παραπάνω από ευπρόσδεκτός. Η Τουρκία είχε κηρύξει πόλεμο στη Γαλλία του Ναπολέοντα και η Μεγάλη Βρετανία, ως εκ τούτου, ήταν ένας χρήσιμος σύμμαχος. Η επιρροή του Έλγιν στην Υψηλή Πύλη ήταν αναμφισβήτητη. Έγινε, εξάλλου, αγαπητός και στις τουρκικές αρχές της Αθήνας προσφέροντάς τους, ακριβά δώρα.

Εκείνη την εποχή, ο Λόρδος Έλγιν σχεδίαζε τη διακόσμηση του αρχοντικού του στη Σκωτία. Πληροφορήθηκε ότι δεν υπήρχε τίποτα πιο όμορφο από τα γλυπτά του ελληνικού Παρθενώνα. Προσέλαβε μια ομάδα που θα έφτιαχνε αντίγραφα και εκμαγεία αυτών των γλυπτών για να ομορφύνει το σπίτι του. Αλλά μόλις βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη, η όρεξή του έγινε ακόρεστη. Γιατί μόνο αντίγραφα και εκμαγεία; Γιατί όχι τα αυθεντικά γλυπτά; Πως άραγε να τα αποκτήσει κανείς;

Δεν υπήρχε καμία έγνοια για τα αισθήματα που θα δοκίμαζαν οι υπό τουρκική κυριαρχία Έλληνες με την αρπαγή των πιο πολύτιμων δημιουργημάτων τους. Ο Έλγιν είχε αρκετή επιρροή και υποσχέσεις για έμπρακτες αποδείξεις φιλίας που επέτρεψαν να αποκτήσει από τον Τούρκο βεζίρη μια άδεια, έστω περιορισμένη και υπό όρους. Να τι έλεγε το σχετικό φιρμάνι: «…κανείς να μην εμποδίσει τους καλλιτέχνες να περιηγηθούν, να εξετάσουν και να παρατηρήσουν τις παραστάσεις και τα οικοδομήματα που θα επιθυμούσαν να αντιγράψουν ή να κατασκευάσουν εκμαγεία από κιμωλία ή γύψο των διακοσμητικών γλυπτών και μορφών ή να ανασκάψουν όπου θα έκριναν αναγκαίο σε αναζήτηση επιγραφών ανάμεσα στις επιχώσεις ή να πάρουν, εφόσον το επιθυμούν, μερικά κομμάτια πέτρας με παλαιές επιγραφές και παραστάσεις. Κανείς να μην τους εναντιωθεί σε κάποια από αυτές τις ενέργειες…».

Το καίριο ερώτημα είναι αν μπορεί αυτό το έγγραφο να ερμηνευτεί ως άδεια χρησιμοποίησης τεράστιων πριονιών και άλλων εργαλείων για να ξεριζωθούν από το ναό (προκαλώντας μάλιστα βαρύτατη βλάβη στο μνημείο) τα μισά από τα γλυπτά του διαζώματος. Οι Έλληνες λένε όχι. Αρχαιολόγοι και ιστορικοί, ανάμεσά τους και Βρετανοί, λένε όχι. Η UNESCO λέει όχι, τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λένε όχι. Προς μεγάλη έκπληξη, ο ίδιος ο Λόρδος Έλγιν λέει όχι.

Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από την αλληλογραφία του Έλγιν: «…δεν ήταν μέρος του αρχικού σχεδίου μου να πάρω μαζί μου οτιδήποτε άλλο παρά εκμαγεία…». Και σε μια άλλη επιστολή: «…η Τουρκική κυβέρνηση αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι τα άτομα που μας πούλησαν τα μάρμαρα είχαν οποιοδήποτε δικαίωμα διάθεσής τους…».
Σήμερα, όλο και περισσότεροι Βρετανοί πολίτες, με επικεφαλής τη Βρετανική Επιτροπή για την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, πιέζουν για την απόδοσή τους.
Στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης θα κρατηθεί κενός χώρος για τη μεγάλη μέρα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα στο σπίτι τους.
Η Μελίνα έλεγε: «…ελπίζω να δω τα Μάρμαρα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ…».
Jules Dassin
* από το Το ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡ
Ηhttp://www.melinamercourifoundation.org.gr/

ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ: Η "τελευταία ελληνίδα θεά"...

Στη μνήμη της Μελίνας

Τη χαρακτήρισαν "τελευταία ελληνίδα θεά" και "γυναίκα - φλόγα". Όλη της η ζωή ήταν γεμάτη όνειρα, ελπίδες, αγωνίες και αγώνες. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες του 20ού αιώνα. Υπήρξε πολύμορφη προσωπικότητα. Κορυφαία αγωνίστρια της Δημοκρατίας στον αγώνα κατά της χούντας (1967-1974). Σπουδαία ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου με διεθνή καριέρα και με ερμηνείες που έχουν καταγραφεί στις σελίδες της Έβδομης Τέχνης. Πολιτικός που σημάδεψε με την παρουσία της τον πολιτισμό της Ελλάδας, τον έφερε στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Πίστευε ακράδαντα ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας. Ότι είναι ένα σοβαρό εξαγώγιμο προϊόν και ότι έχει μεγάλη σημασία και αξία η ανάδειξή του.
Τη βάφτισαν Αμαλία - Μαρία, δεν τη φώναξαν όμως έτσι ποτέ. Το όνομα που θα χρησιμοποιούσαν σε όλη της τη ζωή, και με το οποίο έγινε πασίγνωστη, ήταν το "Μελίνα". Πολλές φορές δεν χρειαζόταν καν το επίθετο "Μερκούρη" για να συστηθεί. Ήταν η Μελίνα όλων των Ελλήνων, αλλά και η Μελίνα των ξένων.
Η Μελίνα Μερκούρη γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 18 Οκτωβρίου του 1920. Καταγόταν από οικογένεια πολιτικών και ήταν η αγαπημένη εγγονή του Σπύρου Μερκούρη, ενός από τους πιο επιτυχημένους και δημοφιλείς Δημάρχους της Αθήνας για περισσότερα από 20 χρόνια. Στο σπίτι του μεγάλωσε, δίπλα του έκανε τις πρώτες δημόσιες εμφανίσεις της σε νηπιακή ηλικία. Συναρπαζόταν από τότε από τις εκδηλώσεις λατρείας του κόσμου, έστω και αν απευθύνονταν στον "Μεγάλο Σπύρο" όπως όλοι φώναζαν τον παππού της. Δίπλα του έμαθε τους κανόνες της δημοκρατικότητας αλλά και την τέχνη του να συνομιλείς ισότιμα με όλους.
Πατέρας της ήταν ο Σταμάτης Μερκούρης, βουλευτής για περισσότερα από 30 χρόνια, που είχε χρηματίσει και υπουργός Δημόσιας Τάξης και Δημοσίων Έργων. Μητέρα της, η Ειρήνη Λάππα, που ανήκε σε μια από τις καλύτερες αθηναϊκές οικογένειες. Το ζευγάρι απέκτησε και έναν γιο, μικρότερο από την Μελίνα, τον Σπύρο. Αργότερα χώρισαν, δημιούργησαν νέες οικογένειες, και η Μελίνα έζησε στο σπίτι του παππού της.
Την πρώτη θεατρική της πρόβα η Μελίνα Μερκούρη την έκανε μπροστά στον καθρέφτη, προσπαθώντας να καταφέρει να κυλήσουν κάποια δάκρυα σε κατάλληλη στιγμή, προκειμένου να πειστούν οι δικοί της να της αγοράσουν κάτι που επιθυμούσε. Ήταν μόλις πέντε ετών. Σε ηλικία δέκα ετών, "ντεμπουτάρισε" στις Σπέτσες, στο τραπέζι ενός καφενείου, όπου τη χειροκρότησαν θερμά. Η μητέρα της όμως, που φτάνει τρέχοντας μόλις πληροφορείται ότι η κόρη της δίνει αυτοσχέδια παράσταση, τη "φιλοδωρεί" με ένα μεγαλοπρεπές χαστούκι.
Παιδί ανήσυχο, και με το μυαλό προσηλωμένο σε οτιδήποτε άλλο εκτός από τα μαθήματα, ήταν από τις χειρότερες μαθήτριες. Όταν ο παππούς Σπύρος πεθαίνει, η μικρή Μελίνα αισθάνεται για πρώτη φορά στη ζωή της προδομένη. Την είχε κάνει να πιστέψει πως ήταν αθάνατος…
Είναι ακόμη έφηβη, όταν ερωτεύεται τον Πάνο Χαροκόπο, που της υπόσχεται (και τηρεί την υπόσχεσή του) ότι θα της παράσχει πλήρη ελευθερία να ασχοληθεί με το πάθος της, το θέατρο. Παντρεύονται κρυφά και στέλνουν στις οικογένειές τους τηλεγράφημα : "Γάμος ετελέσθη". Μετά από χρόνια θα χωρίσουν.
Όταν έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού θεάτρου, απήγγειλε ένα ποίημα του Κώστα Καρυωτάκη. Ανάμεσα στους εξεταστές της, και ο Αιμίλιος Βεάκης. "Δεν πέρασα" σκέφτηκε. Έγινε δεκτή πανηγυρικά και την ανέλαβε ο Δημήτρης Ροντήρης. Διέγνωσε μέσα της την τραγωδό και την έβαλε να δουλεύει σκληρά. Αποφοιτά το 1944.
Εντάσσεται στο δυναμικό του Εθνικού θεάτρου, όπου ερμηνεύει μικρούς ρόλους στην κεντρική σκηνή και στη σκηνή του Πειραιά. Το 1945 ερμηνεύει τον πρώτο της πρωταγωνιστικό ρόλο, το ρόλο της Λαβίνια στο έργο του Ευγένιου Ο' Νηλ "Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα" (θίασος Κατερίνας, θέατρο "Κεντρικόν"). Η πρώτη της όμως μεγάλη επιτυχία έρχεται με το "Λεωφορείον ο πόθος" του Τενεσί Ουίλιαμς, παράσταση του "θεάτρου τέχνης", όπου ερμηνεύει το ρόλο της Μπλάνς Ντυμπουά. Συνεχίζει τη συνεργασία της με τον Κάρολο Κουν και το "Θέατρο Τέχνης" και εμφανίζεται σε έργα των Άλντους Χάξλεϊ, Άρθουρ Μίλλερ, Φίλιπ Τζόρνταν και Αντρέ Ρουσέν.
Ακολουθεί μια περίοδος που ζει στο Παρίσι, όπου γνωρίζει τον Μαρσέλ Ασάρ. Η Μελίνα εμφανίζεται στη θεατρική σκηνή της Πόλης του Φωτός σε μπουλβάρ των Ζακ Ντεβάλ και Μαρσέλ Ασάρ. Παίζει στο "Le Moulin de la Galette", στο "Les Compagnons de la Marjolaine", στο "Il etait une gare". Εκεί θα γνωρίσει τον Ζαν Κοκτώ, τον Ζαν Πωλ Σαρτρ, την Κολέτ, τη Φρανσουάζ Σαγκάν. Εκεί ανοίγουν οι ορίζοντές της.
Το 1953 παίρνει το έπαθλο "Μαρίκα Κοτοπούλη". Δύο χρόνια μετά επιστρέφει στην Ελλάδα και πρωταγωνιστεί στο θέατρο Κοτοπούλη - Ρεξ σε έργα από όλο το φάσμα του δραματολογίου, όπως ο "Μάκβεθ" του Σαίξπηρ και ο "Κορυδαλλός" του Ανούιγ. Σε αυτή τη δεκαετία ανακαλύπτει το κοινωνικό πρόσωπο που κρύβει μέσα της και αναμιγνύεται με τον θεατρικό συνδικαλισμό.
Με την επιστροφή της στην πατρίδα, της γίνεται η πρώτη πρόταση να πρωταγωνιστήσει σε κινηματογραφική ταινία. Πρόκειται για τη "Στέλλα" του Μιχάλη Κακογιάννη από το θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη "Η Στέλλα με τα κόκκινα γάντια". Η ταινία επαινέθηκε ιδιαίτερα στο κινηματογραφικό φεστιβάλ των Κανών το 1956. Παρότι το αξίζει, δεν θα πάρει το βραβείο του Φεστιβάλ των Κανών το 1956. Η εμφάνισή της σ'αυτό, όμως, θα είναι μοιραία, αφού εκεί θα γνωρίσει τον αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασσέν, κατοπινό σύντροφό της δια βίου.
Η Μελίνα θα πρωταγωνιστήσει στην ταινία του "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται" την ίδια χρονιά και από τότε θα παίξει σε πολλές ακόμα ταινίες του, όπως στο "Ποτέ την Κυριακή", στη "Φαίδρα", στο "Τοπκαπί" κ.α. Για την ερμηνεία της στην ταινία "Ποτέ την Κυριακή" θα πάρει στις Κάνες το βραβείο γυναικείας ερμηνείας (εξ' ίσου με την Ζαν Μορό για το Moderato Cantabile) (1960). Η ταινία είναι υποψήφια για πέντε Όσκαρ (σκηνοθεσίας, σεναρίου - Ζύλ Ντασσέν, πρώτου γυναικείου ρόλου - Μελίνα Μερκούρη, κοστουμιών για ασπρόμαυρη ταινία - Ντένη Βαχλιώτη, τραγουδιού - Μάνος Χατζιδάκις, που παίρνει το βραβείο).
Η Μελίνα πρωταγωνιστεί σε ταινίες διακεκριμένων δημιουργών όπως ο Βιτόριο Ντε Σίκα (Η Δευτέρα παρουσία), ο Νόρμαν Τζούισον (Σικάγο-Σικάγο), ο Καρλ Φόρμαν (Οι Νικητές) κ.α. Συνολικά, έχει πρωταγωνιστήσει σε 19 ταινίες.
Το 1960, είναι η χρονιά της. Τότε σημειώνεται και η μεγαλύτερη επιτυχία αυτής της περιόδου στο θέατρο, όπου συνεχίζει αδιάλειπτα την πορεία της έως το 1967. Είναι το "γλυκό πουλί της νιότης" σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν και παραγωγή του "θεάτρου τέχνης" με συμπρωταγωνιστή τον Γιάννη Φέρτη.
Η διεθνής αναγνώριση είναι πλέον γεγονός. Η Μελίνα θα ανοίξει τα φτερά της το 1967 για το Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης, για να παίξει στο "Ίλια Ντάρλινγκ" με τον Ζυλ Ντασσέν, σύζυγό της από την προηγούμενη χρονιά, στο πλευρό της. Τα μεσάνυχτα της 21ης Απριλίου, ο Μάνος Χατζιδάκις τηλεφωνεί σε κείνη και στον Ζυλ για να τους πει ότι στην Ελλάδα έγινε στρατιωτικό πραξικόπημα. Η Μελίνα κάνει δηλώσεις στις τηλεοπτικές κάμερες των αμερικανικών μέσων μαζικής ενημέρωσης. "Σας παρακαλώ μην πάτε στη χώρα μου" λέει κλαίγοντας. Για τις δηλώσεις αυτές, η χούντα θα της αφαιρέσει την ελληνική ιθαγένεια στις 12 Ιουλίου του ίδιου χρόνου. Εκείνη θα απαντήσει με το ιστορικό πλέον : "Γεννήθηκα Ελληνίδα και θα πεθάνω Ελληνίδα. Ο Παττακός γεννήθηκε φασίστας και θα πεθάνει φασίστας". Από τον Νοέμβριο του 1967 και επί τρεις μήνες, το FBI την παρακολουθεί παντού. Υπάρχει προειδοποίηση ότι θα γίνει δολοφονική απόπειρα εναντίον της.
Το σύνθημα για την αντιδικτατορική δράση έχει δοθεί. Με τον Ζυλ Ντασσέν, με τον Μίκη Θεοδωράκη, με άλλους φίλους, η Μελίνα θα γίνει ο εφιάλτης της χούντας. Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς θα γνωρίσει και τον Ανδρέα Παπανδρέου. Κάνει πολιτική περιοδεία στις ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Ελβετία, Γαλλία, Αγγλία, Γερμανία, Ιταλία, Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Βέλγιο, Ολλανδία). Οργανωτής, ο Σπύρος Μερκούρης. Θα συμμετάσχει σε διαδηλώσεις, απεργίες πείνας, συναυλίες και πολιτικές εκδηλώσεις. Δημιουργούνται πολιτικές και καλλιτεχνικές επιτροπές, επιτροπές Ελλήνων που στηρίζουν όλα τα προγράμματα. Η Μελίνα δίνει συνεντεύξεις, κάνει ομιλίες, τραγουδά ενάντια στους συνταγματάρχες. Η χούντα αντιδρά, απαγορεύει στην Ελλάδα τα τραγούδια της και δεσμεύει την περιουσία της. Στις 7 Μαρτίου του 1969, στο θέατρο της Γένοβας γίνεται βομβιστική επίθεση εναντίον της με βόμβα πέντε κιλών η οποία και εκρήγνυται, χωρίς ευτυχώς θύματα. Στο πλαίσιο της ίδιας περιοδείας, γίνεται επίθεση εναντίον της από φασιστική οργάνωση στο Βέλγιο.
Ο θάνατος του πατέρα της (7 Ιουλίου 1968) τη βρίσκει στην ξενιτιά. Δεν έχει ιθαγένεια, ούτε διαβατήριο. Όταν πεθαίνει η μητέρα της (Ιούλιος 1972) της επιτρέπουν την είσοδο στη χώρα για λίγες ώρες.
Στις 26 Ιουλίου του 1974, δύο μόλις μέρες μετά την πτώση της χούντας, επιστρέφει στην Ελλάδα. Στο αεροδρόμιο γίνεται διαδήλωση, θα κατέβει από το αεροπλάνο κάνοντας το σήμα της νίκης και θα χαθεί στις αγκαλιές των αγαπημένων της.
Με την επιστροφή και την οριστική εγκατάστασή της στην Ελλάδα, συνεχίζει την πολιτική της δράση μέσα από το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, του οποίου είναι από τα ιδρυτικά μέλη. Το 1974 είναι υποψήφια του κόμματος στη Β΄περιφέρεια Πειραιά. Συγκεντρώνει 7.500 σταυρούς, αλλά χάνει την έδρα για 33 ψήφους. Στο ΠΑΣΟΚ θα διατελέσει μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, του Εκτελεστικού Γραφείου, αλλά και εισηγήτρια στον Κοινοβουλευτικό Τομέα Ελέγχου Πολιτισμού.
Παράλληλα με την πολιτική της παρουσία αρχίζει το γύρισμα μιας σειράς τηλεοπτικών εκπομπών με τον τίτλο "Διάλογοι" που περιλαμβάνουν κοινωνικά θέματα. Από τα 14 επεισόδια μεταδίδονται μόνο δύο για την Κύπρο και η εκπομπή απαγορεύεται από την ΕΡΤ. Το θέμα συζητείται στη Βουλή, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Γυρίζονται άλλες δύο ταινίες οι "Επαρχίες της Αθήνας" και "Νόελ Μπαίκερ-Το κτήμα του Αχμέτ-Αγά".
Συνεχίζει επίσης τη δουλειά της στο θέατρο και στον κινηματογράφο, με εξέχουσες ερμηνείες στην "΄Όπερα της πεντάρας" του Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασσέν (1975) και στη "Μήδεια" του Ευριπίδη από το Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδος σε σκηνοθεσία Μίνου Βολανάκη (1976). Η παράσταση παίζεται σε όλη τη Μακεδονία και στο Λυκαβηττό, αρνούνται όμως την παρουσίασή της στο επίσημο φεστιβάλ αρχαίου δράματος, στην Επίδαυρο. Η απαγόρευση της χαρίζει τον τίτλο της "Εξόριστης Μήδειας". Με την πρώτη της εμφάνιση ως τραγωδού, επιβάλλεται, η ανταπόκριση του κοινού είναι πολύ μεγάλη. Το 1978 γυρίζει μια ταινία βασισμένη στη "Μήδεια", την "Κραυγή γυναικών" σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασσέν.
Η εκλογή της, τον Νοέμβριο του 1977, ως βουλευτή (με μεγάλη πλειοψηφία σταυρών προτίμησης - αποτέλεσμα της αφοσίωσης που είχε δείξει στην Β΄Πειραιά) της στερεί την ενασχόλησή της με το θέατρο. Εκλέγεται στη Β΄Περιφέρεια Πειραιά, με τους συνδυασμούς του ΠΑΣΟΚ, και δίνει όλη της την ενέργεια στην πολιτική, πάντοτε στον τομέα του πολιτισμού. Για ένα μικρό διάστημα, πρωταγωνιστεί σε μια παράσταση με κείμενα του Μπρεχτ, που σκηνοθετεί ο Ζυλ Ντασσέν ("Συντροφιά με τον Μπρέχτ", 1978 στο Μπρόντγουεϊ).
Το 1980 πρωταγωνιστεί στο "Γλυκό πουλί της νιότης" του Τένεσι Ουίλιαμς, σε σκηνοθεσία Ζυλ Ντασσέν (και στο καινούργιο αυτό ανέβασμα, που έχει και πάλι μεγάλη επιτυχία, συμπρωταγωνιστής της είναι ο Γιάννης Φέρτης), και το καλοκαίρι ερμηνεύει την Κλυταιμνήστρα στην "Ορέστεια" που παρουσιάζει ο Κάρολος Κουν με το "Θέατρο Τέχνης" στην Επίδαυρο. Το κοίλο του αρχαίου θεάτρου γεμίζει ασφυκτικά.
Εκλέγεται και πάλι βουλευτής το 1981. Στις εκλογικές αναμετρήσεις που θα ακολουθήσουν (1985, Ιούνιος 1989, Νοέμβριος 1989, 1990 και 1993) είναι στο ψηφοδέλτιο των βουλευτών επικρατείας σε εκλόγιμη θέση. Η διεθνής ακτινοβολία της, της επιτρέπει να έρχεται σε επαφή με κορυφαίους ευρωπαίους ηγέτες (ανάμεσα στους οποίους και ο προσωπικός της φίλος Φρανσουά Μιτεράν) και να προβάλει τα εθνικά μας θέματα. Επιθυμία της, να επιβάλλει την Ελλάδα και να την κάνει σεβαστή παντού.
Όταν το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές τον Οκτώβριο του 1981, η Μελίνα Μερκούρη ορίζεται Υπουργός Πολιτισμού και παραμένει στη θέση αυτή και τα οκτώ χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από το κόμμα.
Κατά τη διάρκεια της θητείας της θα φέρει, με τις πολιτικές της πρωτοβουλίες και τα πολιτικά της οράματα, τον πολιτισμό στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων. Θα εντυπωσιάσει με τη δημοκρατική διακυβέρνηση του υπουργείου της και με τον αέρα αλλαγής που θα πνεύσει στις σχέσεις της πολιτικής ηγεσίας με τους υπαλλήλους αλλά και στις σχέσεις των υπηρεσιών με τον πολίτη.
Ως Υπουργός εφάρμοσε μια έντονη εξωτερική πολιτιστική πολιτική. Οργάνωσε πολλές και σημαντικές εκθέσεις σε μουσεία του εξωτερικού, καθώς και εκδηλώσεις ουσίας. Συναντήθηκε με σπουδαίες προσωπικότητες όπως ο Λάνγκ, ο Αντρεότι, ο Γκένσερ, ο Πάλμε, ο Γκονζάλεθ, ο Πάπας, η Γκάντι, ο Μιτεράν κ.α. και διεκδίκησε μια εξέχουσα θέση για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της. Το Υπουργείο Πολιτισμού λειτούργησε επί των ημερών της όσο ποτέ άλλοτε. Έκανε διάλογο με τους υπαλλήλους της και τις διευθύνσεις, θεωρώντας ότι αποδοτικός υπάλληλος είναι ο ευχαριστημένος υπάλληλος. Οι ξένες εφημερίδες παρακολουθούσαν την πορεία της ανελλιπώς.
Η Μελίνα Μερκούρη είχε χαράξει την πολιτική της στο υπουργείο εξαρχής και την ακολούθησε απαρέγκλιτα, φροντίζοντας για την σταδιακή υλοποίηση των πολλών και μεγάλων οραμάτων της.
Ένα από τα σημαντικότερα, υπήρξε η επιστροφή στην Ελλάδα των Μαρμάρων του Παρθενώνα, που σύλησε και απέσπασε τον προηγούμενο αιώνα ο λόρδος Έλγιν και που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Η ιδέα της επιστροφής των Μαρμάρων της γεννήθηκε κατά τη δεκαετία του ΄60, όταν, στα γυρίσματα της ταινίας "Φαίδρα", οι Βρετανοί ζήτησαν πληρωμή για να αφήσουν το ελληνικό συνεργείο να κινηματογραφήσει τα γλυπτά. ΄Έθεσε το θέμα επίσημα για πρώτη φορά ως Υπουργός Πολιτισμού τον Ιούλιο του 1982 στο Μεξικό, στη Διεθνή Διάσκεψη Υπουργών Πολιτισμού της UNESCO και δεν σταμάτησε να αγωνίζεται γι' αυτό μέχρι το θάνατό της. "Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας", έλεγε. "Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας". Και " Αν με ρωτήσετε εάν θα ζω όταν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα επιστρέψουν στην Ελλάδα, σας λεω πως ναι, θα ζω. Αλλά κι αν ακόμη δεν ζω πια, θα ξαναγεννηθώ".
Δεν έπαυσε να επαναλαμβάνει ότι η Ελλάδα ζητούσε μόνο την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα και όχι και των άλλων αριστουργημάτων που βρίσκονται σε ξένα μουσεία. Κι αυτό επειδή τα Μάρμαρα του Παρθενώνα αποτελούν μέρος ενός μοναδικού μνημείου.
Για να υποβοηθηθεί το αίτημα της επιστροφής, συνέλαβε την ιδέα ενός νέου Μουσείου Ακροπόλεως και προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την κατασκευή του, το 1989. Αποφάσισε να ενεργοποιήσει τον αρχαίο θεσμό των χορηγών, προκειμένου να δημιουργηθεί σύντομα το μουσείο αυτό και διοργάνωσε διάφορες εκδηλώσεις όπως οι συναυλίες των Μ. Ροστροπόβιτς, Β. Παπαθανασίου κ.α. Η δημιουργία του μουσείου θα προσέφερε τον κατάλληλο χώρο που χρειάζονται τα αριστουργηματικά γλυπτά για να εκτεθούν και θα αφαιρούσε κάθε επιχείρημα από εκείνους που αντιτίθενται στην επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
Παράλληλα, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις εργασίες αναστήλωσης των μνημείων της Ακρόπολης και στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. "Τα μνημεία" σημείωνε, "ως παράγοντες ακτινοβολίας του πολιτισμού μας, είναι πηγή κύρους για τη χώρα μας και βασικό έρεισμα για τον χειρισμό των εθνικών μας θεμάτων". Στον τομέα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, καθιέρωσε τη δωρεάν είσοδο των Ελλήνων πολιτών στα μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας για την ευρύτερη παιδεία του λαού και ειδικά των νέων (προσπάθεια που σταμάτησε όμως αναγκαστικά λόγω σχετικών οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης).
Η Μελίνα Μερκούρη συνέλαβε την ιδέα και ανέθεσε τη μελέτη ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, την ενοποίηση δηλαδή του ιστορικού κέντρου της Αθήνας στον άξονα Ιερά Οδός - Πλάκα - Στύλοι Ολυμπίου Διός, για τη δημιουργία ενός αρχαιολογικού πάρκου. "Είναι επιτακτική ανάγκη, έλεγε, είναι χρέος της Ελλάδας να διασώσει την καρδιά της ιστορίας της, την καρδιά της Αθήνας, το ιστορικό της κέντρο, μ' ένα έργο που θα αλλάξει παντελώς την εικόνα και τη ζωή στο κέντρο της πόλης".
Στις 28 Νοεμβρίου του 1983 κάλεσε τους Υπουργούς Πολιτισμού της (τότε) Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και τους έθεσε το ερώτημα : "Πως είναι δυνατόν μια κοινότητα που στερείται την πολιτιστική της διάσταση να μπορεί να αναπτυχθεί". Σημείωσε ακόμη πως ο πολιτισμός "είναι η ψυχή της κοινωνίας" και πως ο καθορισμός της ευρωπαϊκής ταυτότητας "βρίσκεται ακριβώς στο σεβασμό της ιδιαιτερότητας και στο να δημιουργήσουμε ένα παράδειγμα ζωντανό μέσα από ένα διάλογο των πολιτισμών της Ευρώπης. Η φωνή μας είναι καιρός να ακουστεί με την ίδια δύναμη όπως αυτή των τεχνοκρατών. Ο πολιτισμός, η τέχνη και η δημιουργία, δεν είναι λιγότερο σημαντικά από το εμπόριο, την οικονομία, την τεχνολογία".
Έτσι ξεκίνησε ο θεσμός των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, που υλοποιήθηκε το 1985 με πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα την Αθήνα. Ο θεσμός των Πολιτιστικών Πρωτευουσών είναι σήμερα ο πιο σοβαρός και μεγάλος επίσημος πολιτιστικός θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σήμερα, κάθε πολιτιστική πρωτεύουσα έχει ως βασική αρχή ότι ο θεσμός δεν είναι φεστιβάλ, αλλά τόπος για προβληματισμό, για ανταλλαγή ιδεών, για επικοινωνία πνευματικών ανθρώπων, καλλιτεχνών, επιστημόνων, που με τα έργα τους προωθούν την ευρωπαϊκή σκέψη.
Η Μελίνα συνέβαλε ιδιαίτερα στο να γίνει η Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 1997, μια πόλη που, όπως έλεγε, "έχει το χάρισμα, να πάρει και το χρίσμα". Συνέβαλε επίσης να παρουσιασθεί η λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς στην κατεχόμενη Κύπρο και να γιορταστεί στην Κύπρο ο μήνας ευρωπαϊκού πολιτισμού το 1994.
Ως Υπουργός Πολιτισμού θέλησε να διαφυλάξει και να προστατέψει το περιβάλλον και τον πολιτισμό του Αιγαίου αρχιπελάγους. Αυτής της μικρής θάλασσας με τον κολοσσιαίο πολιτισμό, που η δυναμική της οδήγησε στο θαύμα της κλασσικής Ελλάδας. Στόχος της ήταν να γίνουν θεματοφύλακες αυτής της ιδέας συγγραφείς, ποιητές, καλλιτέχνες, διανοούμενοι, πολιτικοί από όλο τον κόσμο. Το πρόγραμμα "Αιγαίο Αρχιπέλαγος" οργανώθηκε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, του υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του υπουργείου Αιγαίου. Σκοπός, να προβληθεί η συνέχεια του αιγαιοπελαγίτικου πολιτισμού για να επανορθωθεί μέσω της ακτινοβολίας του η περιβαλλοντολογική φθορά και για να γίνει το Αιγαίο σημείο αναφοράς και σύμβολο του πολιτισμού.
Η Μελίνα πίστευε στην πολιτιστική αποκέντρωση και αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που τόνισε τον Οκτώβριο του 1981, κατά την ανάληψη των καθηκόντων της στο Υπουργείο Πολιτισμού. Έτσι, δημιούργησε σε διάφορες πόλεις τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα. Ο θεσμός, που ιδρύθηκε από την ίδια το 1983, είχε σαν σκοπό την πραγματοποίηση ενός ευρύτατου θεατρικού πολυκεντρισμού με κέντρα τις πόλεις της χώρας και φορείς τους δήμους ή τις ενώσεις των δήμων και των κοινοτήτων, για την ανάπτυξη και διάδοση του θεάτρου στην περιφέρεια. Προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των τοπικών πολιτιστικών φορέων και υπήρξε ένα πολιτικό όραμα, που πάντρευε την ευαισθησία της Μελίνας για την τέχνη, με έννοιες πολιτικές. Τα ίδια τα θέατρα έγιναν ένα κέντρο επικοινωνίας και εκδήλωσης ενδιαφέροντος από τους πολίτες μέσα στην πόλη.
Ελάχιστες μόνο μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, η Μελίνα δηλώνει ότι ο πολιτισμός και το σχολείο πρέπει να συνδεθούν άρρηκτα. Όχι μόνο με τη διδασκαλία των καλών τεχνών, αλλά με τρόπους διείσδυσης του πολιτισμού στο σύνολο της σχολικής εμπειρίας, για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με τον πολιτισμό από πολύ νεαρή ηλικία. Το πρόγραμμα Μελίνα - Εκπαίδευση και Πολιτισμός είναι μια πειραματική προσπάθεια που αναφέρεται σταδιακά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Στόχος της Μελίνας, ήταν το πρόγραμμα αυτό να πάρει ευρωπαϊκή διάσταση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ήδη στη διαδικασία παρουσίασης ενός προγράμματος που θα φέρει το όνομα της Μελίνας Μερκούρη, για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα δίνει έμφαση στα πολιτιστικά θέματα και θα έχει βαθιά επίδραση στην κοινωνία.
Το 1990 ήταν υποψήφια στις Δημοτικές εκλογές για το Δήμο Αθηναίων. Έχασε στις εκλογές από τον Αντώνη Τρίτση και της στοίχισε. Το 1992 εμφανίστηκε στην Όπερα "Πυλάδης" των Κουρουπού - Χειμωνά, σε σκηνοθεσία Δ. Φωτόπουλου, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ερμήνευσε το ρόλο της Κλυταιμνήστρας.
Μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Οκτωβρίου 1993, η Μελίνα Μερκούρη επανήλθε στο υπουργείο Πολιτισμού. Στη διάρκεια της σύντομης δεύτερης θητείας της ονειρεύτηκε και προσπάθησε να υλοποιήσει το πρόγραμμα "Αιγαίο - Αρχιπέλαγος", καθώς και το πρόγραμμα "Εκπαίδευση και Πολιτισμός".
Έφυγε στις 6 Μαρτίου 1994, στο νοσοκομείο "Μεμόριαλ" της Νέας Υόρκης και κηδεύτηκε στις 10 Μαρτίου με τιμές Πρωθυπουργού. Η κηδεία της ήταν πάνδημη.
Η Μελίνα Μερκούρη υπήρξε η πλέον διάσημη και προβεβλημένη προσωπικότητα της Ελλάδας. Πορτραίτα της γυρίστηκαν από τηλεοπτικούς σταθμούς σε ολόκληρο τον κόσμο και περιελάμβαναν, συνεντεύξεις της για τον πολιτισμό, για εθνικά θέματα και κυρίως για την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Τιμήθηκε με μετάλλια και διακρίσεις από πολλούς αρχηγούς κρατών, πανεπιστήμια (Βοστόνη, Οξφόρδη κ.α) διεθνείς οργανισμούς (Unesco κ.α) οργανώσεις, αλλά και από δήμους ολόκληρης της χώρας για την κοινά παραδεκτή προσφορά της στην τέχνη, στον πολιτισμό, στο κοινωνικό σύνολο. Γιατί η Μελίνα Μερκούρη ήταν η αγαπημένη του ελληνικού λαού. Και σήμερα, δεν είναι μια ανάμνηση, είναι καθημερινά μαζί μας.

* από το Το ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ
http://www.melinamercourifoundation.org.gr/

Δευτέρα 2 Μαρτίου 2009

Ο σημαντικότερος έλληνας πολιτικός καλλιτέχνης γιορτάζει τα ογδοντάχρονά του στην υπηρεσία της «διαχρονικής συνέχειας της ελληνικής τέχνης»


ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
Τα χρόνια πολλά του Βλάση Κανιάρη
Πρόκειται για μια ιστορία που μέσα από διαδοχικές διηγήσεις όσων ήταν εκεί και όσων δεν ήταν έχει γίνει θρύλος: το 1964 στο Τeatro La Fenice της Βενετίας τρεις νέοι καλλιτέχνες έδειξαν έργα τους. Ηταν οι Νίκος Κεσσανλής και Δανιήλ, οι οποίοι, ο ένας πριν από μερικά χρόνια, ο άλλος πρόσφατα, έφυγαν από τη ζωή. Και ο Βλάσης Κανιάρης. Τα έργα τους συνετέθησαν σε ένα ενιαίο «περιβάλλον» υπό τον τίτλο «Τρεις προτάσεις για μια νέα ελληνική γλυπτική». Εκαναν αίσθηση.

* διαβάστε περισσότερα στην εφημ. "ΤΟ ΒΗΜΑ της Κυριακής"
του αυγουστινου ζενακου - Κυριακή 1 Μαρτίου 2009
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=34&artid=257430

Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2009

Περί ψηφιακής λογοτεχνίας...

Λογοτεχνία με ήχο, εικόνα και ταχύτητα
Της ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΜΠΑΡΚΑ*
Η Τζέσικα Πρέσμαν, επίκουρη καθηγήτρια Αγγλικών στο πανεπιστήμιο Γέιλ, δεν πιστεύει ότι το βιβλίο θα εξαφανιστεί. Κι ας ερευνά η ίδια το αναδυόμενο σήμερα πεδίο της ψηφιακής λογοτεχνίας. Γι' αυτό άλλωστε την προσέλαβε το «παραδοσιακό» Γέιλ.
Καλεσμένη του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης παρουσίασε χθες στο κοινό το «ρεύμα» της ψηφιακής λογοτεχνίας, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα το «πρωτοποριακό» έργο των Young-hae Chang Heavy Industries, που υπό τον τίτλο «Close your eyes» εκτίθεται έως την 1η Μαρτίου στο Ωδείο Αθηνών (Βασ. Γεωργίου Β 17-19 & Ρηγίλλης).
- Τι θεωρείται ψηφιακή λογοτεχνία; «Αυτή που δημιουργείται και γράφεται στο κομπιούτερ. Που γεννιέται ψηφιακή. Δεν προορίζεται να τυπωθεί, ούτε βεβαίως έχει καμία σχέση με το e-book. Κάποια απ'αυτά τα κείμενα έχουν ήχο, κίνηση και γραφικά. Η κατασκευή τους δεν αποτελείται μόνο από κείμενα. Υπάρχουν πολλά, διαφορετικά είδη που μπορούν να συμπεριληφθούν στον όρο». - Είναι όμως τέχνη;«Η δουλειά των Young-hae Chang Heavy Industries είναι εικαστική τέχνη, είναι φιλμ και διαβάζεται ως λογοτεχνία, κυρίως γιατί έχει πολλές κοινές αποχρώσεις με τους μοντερνιστές. Και είναι και περφόρμανς. Προκαλεί επομένως τους παραδοσιακούς ορισμούς της λογοτεχνίας κι αυτό είναι συναρπαστικό».- Υπήρχει ρεύμα; Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι δημιουργείται μια εντελώς νέα γενιά συγγραφέων; «Οπωσδήποτε. Σήμερα έχουμε ήδη τη δεύτερη γενιά δημιουργών. Ολα ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του '80 με το hypertext, πολύ πριν την έλευση του Διαδικτύου. Η δεύτερη γενιά, όπως οι Young-hae Chang Heavy Industries, που δημιουργούν εδώ και μία δεκαετία, αναδύθηκε με το flash και την κινούμενη εικόνα. Πρόσφατα προέκυψε μια άλλη γενιά που χρησιμοποιεί την τεχνολογία του GPS για να δημιουργήσει της αφηγήσεις της. Οπότε ναι, η φόρμα της ψηφιακής λογοτεχνίας είναι υπαρκτή εδώ και καιρό, είναι διεθνής και συνεχώς μεγαλώνει. Ηδη γίνεται δεκτή από μεγάλα ινστιτούτα, όπως μουσεία και πανεπιστήμια. Προέρχομαι από ένα πολύ παραδοσιακό πανεπιστήμιο, το Γέιλ. Κι όμως με προσέλαβε για να ακολουθήσει το ρεύμα». - Τι νέο τελικά φέρνει η ψηφιακή λογοτεχνία; Αλλάζει τις αναγνωστικές μας συνήθειες;«Οι Young-hae Chang Heavy Industries μάς δείχνουν ότι η λογοτεχνία μπορεί να είναι περφόρμανς, με κείμενα, ήχο, εικόνα και ταχύτητα. Εδώ ο καλλιτέχνης ελέγχει το χρόνο της ανάγνωσης και όχι ο αναγνώστης. Αυτό είναι κάτι τελείως νέο. Πρέπει να παρακολουθείς εντατικά την οθόνη, διαφορετικά χάνεις ένα κομμάτι της αφήγησης. Γενικότερα τα ερωτήματα που τίθενται είναι "πώς διαβάζουμε" και "πώς ορίζουμε τελικά την κουλτούρα μας"»- Και το αισθητικό τους περιεχόμενο ποιο είναι; Εχει κοινά χαρακτηριστικά;«Αυτό ακριβώς είναι το θέμα της έρευνάς μου. Γράφω ένα βιβλίο με τίτλο "Digital Modernism". Υπάρχει η λεγόμενη mainstream ψηφιακή λογοτεχνία και η αβάν γκαρντ. Οι Young-hae Chang Heavy Industries είναι αβάν-γκαρντ. Είναι ίσως οι σοβαρότεροι εκπρόσωποί της γιατί αντικρούουν και ταυτόχρονα προκαλούν την έντυπη λογοτεχνία, αλλά και τις αντιλήψεις μας για το τι σημαίνει "διαβάζω on line". Η δουλειά τους δεν έχει εικόνες, δεν επιτρέπει την αμφίδρομη επικοινωνία. Είναι ακριβώς το αντίθετο των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και της ηλεκτρονικής επικοινωνίας ή εμπειρίας μας. Αυτή είναι η αισθητική τους πρόκληση».
- Και η επιλογή τους να κρύβονται πίσω από ψευδώνυμα και να μην εμφανίζονται ποτέ, είναι μέρος της αισθητικής τους πρόκλησης; «Ναι. Προκαλούν τις προσδοκίες μας. Εχουμε συνηθίσει το Ιντερνετ ως ένα χώρο άκρατης δημοσιότητας. Οι περισσότεροι ψηφιακοί καλλιτέχνες θέλουν να φαίνονται. Και κάνουν ό,τι μπορούν να το πετύχουν.
Οι Young-hae Chang Heavy Industries χρησιμοποιούν το "μέσο" ακριβώς για το αντίθετο, προκαλώντας ακόμη και την αντίληψή μας για τον ίδιο το ρόλο του καλλιτέχνη σήμερα». - Η επίσημη κριτική έχει μείνει πίσω;
«Μερικοί ναι. Ακόμη και στο δικό μου τμήμα (σ.σ.: English studies) υπάρχουν κριτικοί που νιώθουν ότι απειλούνται από τη νέα γενιά αναγνωστών. Αλλοι αναγνωρίζουν την αξία των νέων μέσων και θεωρούν ότι χρησιμοποιώντας την τεχνολογία μπορούν να αναζωπυρώσουν το ενδιαφέρον για την ανάγνωση, απαντώντας στα ερωτήματα:
Τι είναι συγγραφέας; Τι είναι γραφή και τι ανάγνωση; Ορισμένοι κριτικοί θέλουν να ξεχνούν τις επιρροές της τεχνολογίας (ραδιόφωνο, κινηματογράφος, τηλέγραφος) στο κίνημα του μοντερνισμού των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα». - Θα υπάρξει τελικά μια μέρα που η λογοτεχνία θα είναι μόνο ψηφιακή;«Το βιβλίο είναι τέλεια εφαρμογή της τεχνολογίας. Εχει μια ιστορία 500 ετών, δεν νομίζω ότι θα εξαφανιστεί. Ομως ολοένα και περισσότερο γράφουμε και διαβάζουμε μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας, είτε είναι η οθόνη του κομπιούτερ είτε το κινητό μας τηλέφωνο.
Το ερώτημα επομένως, που τίθεται είναι ποιο περιεχόμενο θα διαβάζουμε ηλεκτρονικά και ποιο στα βιβλία. Γιατί ό,τι διαβάζουμε ηλεκτρονικά δεν είναι λογοτεχνία. Η λογοτεχνία είναι τέχνη, προκαλεί τη σκέψη μας, την κριτική μας».

*από την εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 20/02/2009